Kâfiyeci ve Tarihin İlmîleşmesi Teşebbüsü el-Muhtasar fi ‘ilmi’t-tarih
788/1386 yılında Bergama’da doğan ve 879/1474 yılında Kahire’de vefat eden Kâfiyeci, İslam düşüncesinin “Yenilenme” döneminin temsil gücü yüksek düşünürlerinden biridir. İlgisi, yöntem cihetinden farklı ilimler arasında tahkik yoluyla tecdîd gayretine denk düşer. Bu gayretin alametlerinden birisi, el Muhtasar fi ‘İlmi’t-tarih* adıyla 1462 yılında telif ettiği eseridir. Bu eser, tarihi bir ilim olarak sürdürmenin/tarihi ilim haline […]
Tarihin Anlamı ve Karl Löwith
Aristoteles, şiirin dahi tarihe göre daha felsefî olduğunu söylerdi çünkü ilki, nispeten bir anlamda tümellerle ilgiliyken; ikincisi, tekillerin alanıydı. Bu kanaat, Akdeniz havzasındaki düşünce ekollerinde uzun süre varlığını devam ettirmiştir. Kendi döneminin bilimsel bilgi anlayışına göre yani mantıktaki burhan kitabına göre tarihi bir bilim olarak tedvin etmeye çalışan ilk kişi, büyük ihtimalle Muhyiddîn Kâfiyecî’dir (ö.1474). […]
Bir İnanç Alanı Olarak Tarih ya da Tarihin Metafizikleştirilmesi Herder Üzerinden Avrupa Merkezci Tarih Anlayışı
Rönesans–Aydınlanma sürecinde sırf düşünce tarihi değil; dünya ve insanlık tarihi de yeniden yazıldı. Avrupa ve Avrupalı insan, hayatın merkezi oldu. Bir başka deyişle yer merkezli evren görüşünden güneş merkezli evren görüşüne geçer gibi, Avrupa; dünyanın, olayların ve varlığın merkezi haline geldi. Düşünce, bilim, sanat, felsefe, metafizik yeniden tanımlandı. Kuralları, sınırları, tarihleri yeniden yazıldı. Neyin düşünce, […]