Her İnsanın Biricik Bir Mahalli Var mı?
İnsan doğal bir varlıktır. Yerküre–nâm gezegende hemcinsleriyle birlikte yaşar. Etten, kemikten, kandan, tırnaktan yapılmıştır. Lâkin kendisine doğal varlıklar olarak benzeyen bitkilerden, hayvanlardan farklıdır. Onda bir başkalık, bir fazlalık vardır. Sanki doğal olanla sınırlı değil gibidir. Düşünür. Düşündüklerini hayata geçirir. Doğal olanın içerisinde doğal olanı aşar görünen dünyalar kurar. Özgür bir neden olarak tarihsel bir mekânda […]
Tekvin ve Teklif Arasında Siyaset
1. Siyaset, başkaları ile birlikte yaşamak zorunda olan insanların fert ve tür olarak kemalini aramasının makul yolu ve düzenini ifade eder. Bu düzen mahiyeti itibariyle tümel/küllî ise de insanların ve toplumların temessül kabiliyetleri tarafından belirlenen bir çerçevede gerçekleşir. Esas itibariyle yeryüzünde ortaya çıkan her düzen, bir cihetten ve belirli bir oranda aslî olanın belli […]
Tasavvufî Düşüncede İlâhî İsimlerin Fiilleri Olarak Siyaset
İslam düşünce tarihinde hemen hemen bütün fikrî ekollerin üzerinde yoğunlaştığı konulardan biri siyasettir. Fıkıhta ahkâmu’s-sultâniyye ve siyâsetu’ş-şer‘iyye literatüründe liyakat, haklar, ödevler, kurallar ve yaptırımlar zemininde insanî ilişkilerin düzen ve yönetimi konusu ele alınır. Kelam eserlerinde ise sem‘iyyât başlığı altında imâmet kısımlarında sıklıkla hilafet, idarecilerin özellikleri ve şehirde gerçekleşen sosyal ilişkilerin doğasına dâir birçok problemin tartışıldığını […]
İslam Siyaset Düşüncesi Klasikleri Niçin Önemsizdir?
İslam siyaset düşüncesi kapsam itibariyle İslam düşünce ve ilim geleneğindeki muhtelif disiplinleri ilgilendiren bir alandır. Bunların başında tefsir, hadis, kelâm, fıkıh ve tasavvuf gibi İslam ilimleri gelir. Yöneten, yönetilen ve yönetim ilişkileriyle irtibatlı ayetlerin yorumlarında tefsir ilmi, bu konulara dair Hz. Peygamber’in[sav] sözlerinin derlendiği hadis kitapları ve bunların şerhleri, devlet başkanlığı/imâmet meselesini nübüvvet bahislerine zeyl […]
Ahlâksız Bir Siyaset Mümkün müdür?
Toplumu yönetme sanatı olarak siyaset mahareti, bir toplumu kuran bilgi ve eylemler mecmuasının belirli bir amaca doğru sevk ve idare edilmesidir. Toplum, bir yönüyle birbirinden bağımsız bir yönüyle de birbiriyle sıkı bir şekilde ilişkili birimlerden oluşan bir bünye yahut eskilerin tabiriyle içtimaî heyettir. Birimlerin bağımsız yönleri, kendisine mahsus ve başkası tarafından ikâme edilemez işlevlerinde belirginleşirken, […]
Yeni Siyasallıklar: “Post-Kemalizm” / “Teo-Kemalizm”
Günümüzde siyaset gündelik hayatın temel rükünleri arasında yer almakta artık eskisi kadar zorlanmıyor. Toplumsal gerçekliğin kendine özgü doğası ve akışı siyasal bakış açıları içinde ancak okunup tartışılabiliyor. Siyasetin belli başlı nüfuz alanlarının genişleme potansiyelinden farklı olarak bugün kendini dayatan yeni siyasallıklarla birlikte şekillenen birtakım kıymet ölçüleriyle karşı karşıyayız. Bir üst dile, derin ilgi ve tecessüse, […]
Tarihin ve Sosyolojinin Sınırlarında Cumhuriyet Halk Partisi’nin Açılımları
Cumhuriyet Halk Partisi hakkında konuşmak ya da yazı yazmak, bu partinin ömrü yüz yıla yaklaşan bir siyasî örgüt olduğunu göz önünde bulundurmayı gerektirir. İttihat ve Terakki Fırkası geleneği de göz önünde bulundurulduğunda CHP için büyük bir tarihî miras söz konusudur. Ömrü yüzyıla ulaşan, örgütlenme geleneği itibariyle yüz yılı da aşan bir siyasî partinin, tarihsel ve […]
T. Hobbes’tan C. Schmitt’e İktidarın Gerilimleri
Thomas Hobbes’un “Öğretiyorum ama boşuna” serzenişi birçok usta düşünürün kaygısını dile getiren bir ifadedir.1 Ancak felsefe tarihi, onun boşuna uğraşmadığının kanıtıdır. Modern ve çağdaş politik felsefe tartışmalarını Hobbes kavramsallaştırmaları olmaksızın takip etmek pek mümkün görünmüyor. Politik bir düşünür olarak Carl Schmitt, Hobbes’la arasındaki tüm kavramsal ayrışmalara karşın onun yapıtında kristalleşen önemli gerilimleri yetkinlikle fark eder. […]
Siyasal Düzenin Tabiatı: Antropolitik Bir Çözümleme
Giriş: Sorunsalın Tespiti Günümüzde “demokrasi”nin en iyi ve hatta yegâne iyi yönetişim biçimi olduğu ve ideal siyasal düzenin ancak demokratik ilke ve kurumlar üzerine inşa edilebileceği yönünde neredeyse evrensel bir mutabakatın varlığından söz edilebilir. 2000’li yılların başında kaleme aldığı bir çalışmasında, demokrasinin artık “siyasal meşruiyetin zorunlu bileşeni” haline geldiğini ve “demokratik ideaya bağlılığın” tüm dünyada […]
Çağdaş Siyaset: Uluslar-üstü İktisadî İktidarın Küresel Artı-Değeri Tedbiri
Nasıl ki Tabiat’ta nihai amaç bir canlının, hatta bir nesnenin varlığını sürdürmesi, daha farklı bir deyişle varlığa tutunması ise, Hayat’ta da siyasetin nihai gayesi, ferd ve tür olarak insanı korumak ve varlığını sürdürmek şeklinde ifade edilebilir. Bu hem eman yani maddî/fizik güvenlik hem de iman yani manevî/metafizik güvenlik ile sağlanır. Mekân-zaman sahnesinde bu nihai amacı […]