Rousseau’nun Toplum Anlaşması ve İnsan Özgürlüğü
Rousseau’nun toplum anlaşması tezi, kaynağı ne olursa olsun, Hristiyanca bir düşünce olan “insanın Tanrı tarafından terk edildiği” varsayımını ciddiye alan bir yaklaşıma dayalı ve terk edilmiş olduğu varsayılan insanın varlığını sürdürmesinin makul yolu olarak geliştirilmiştir. Bu durum hemen bütün modern Batı düşüncesi için geçerlidir. İnsan hürriyetinin metafizik bir sorun olmaktan çok, pratik bir sorun olarak […]
el–Cebr ve’l–kader: Râzî’nin Somun Ekmekleri
Fahreddin er–Râzî’nin (ö. 606/1210) el–Metâlibü’l–âliye’si İslam metafiziğinin hasılasıdır. el–Metâlib mantık, varlığın hükümleri, Allah’ın varlığının ispatı ve sıfatları yanında, zaman–mekan, heyula–suret, kıdem–hudus, nübüvvet, nefs gibi konuları birer cilt genişliğinde ele alır. Eserin elimizdeki son cildi ise el–Cebr ve’l–kader adını taşır ve insanın özgürlüğü problemine odaklanır. Son cilt üç bölüm olarak planlanmıştır. Birinci bölüm fiillerin yaratılması, ikinci […]
John Stuart Mill ve Hürriyet Düşüncesi Üzerine
Belki de insanın doğasını keşfetmekle başladı her şey… Modern düşünce ekseninde insanın özneye ve bireye dönüşmesi, aşkın olanın içkin olanda temsili, yeni birey veya insanın varlığın merkezi haline gelmesi, özgürlük, irade, zorunluluk tartışmalarına başka açılımlar getirdi. Gittikçe Tanrı’dan, Kilise’den özgürleşen insanlar, devletin ve burjuvanın ve her ikisinin temellendirdiği bilim ve sanatın tutsağı olurken, Michelet’in Tanrı’dan […]