Leviathan’dan Seçmeler
Tanrı’nın dünyayı onunla yaratmış olduğu ve yönettiği sanat olan doğa, başka pek çok şeyde olduğu gibi bunda da yapay bir canlı yaratacak şekilde, insanın sanatı ile taklit edilir. Çünkü hayat, organların, başlangıcı içerdeki bir temel parçada bulunan, hareketinden başka bir şey değildir; bütün otomatların (yaylar ve çarklar yardımıyla kendi kendine hareket eden makinaların, mesela bir […]
Kutadgu Bilig’ten Beyliğe Yaraşan Bir Beyin Nasıl Olması Gerektiğini Söyler
Hakan dedi: Söylemek istediğim Şudur, işte şimdi soruyorum Yarattı insanoğlunu bir olan Allah Büyük var, küçük var, iyi ve kötü Yoksul, zengin, bilgili ya da bilgisiz Tam söyle, küstahı var akıllı, akılsız Bey nasıl olmalı ki bunları yönetsin Adı dünyaya yayılsın, işini işlesin Düzenlensin ili ve zenginleşsin halkı Ardından kalsın iyi adı Hazinesi gümüş ve […]
Devlet’ten Seçmeler
— Güzel sözler de iki çeşittir değil mi? Gerçeğe uygun olanlar, uydurma olanlar. — Evet. — Yetiştirmede her ikisini de kullanacağız. Ama önce yalan ve uydurma olanları. — Ne demek, anlamıyorum. — Çocuklara önce masal anlatmıyor muyuz? Masal da gerçeğe uygun şeyler varsa da bunların çoğu uydurmadır. Küçükleri yetiştirirken idmandan önce masalları kullanırız. — Öyledir. […]
Siyasetnâme’den Devranın Gidişatı, Halkın Halleri ve Yeryüzündeki Saltanatı Daim Olası Hükümdar Efendimize Övgüdür
Allahu Teala her çağda halk arasından birini seçerek onu hükümdarlara yaraşır birtakım özelliklerle donatır. Dünya işleri ve cihan ahalisinin kamu düzeninden onu sorumlu kılarak fitne ve kargaşa kapısını onun eliyle kapatır. Adaleti sayesinde hoşça zaman geçirip kendilerini güvende hissetmeleri ve idaresine duacı olmaları için insanların gönlünde ve gözünde ona dair derin bir saygı uyandırır. Allah […]
Prens’den Seçmeler
Korkulmaktan çok sevilmek mi iyidir, yoksa sevilmekten çok korkulmak mı? Benim yanıtım bunların ikisinin de gerekli olduğudur; ama ikisini bağdaştırmak güç gözüktüğüne göre, birinden biri olmayacaksa sevilmekten çok korkulmak bence çok daha güvenlidir. Çünkü insanlar hakkında genelde şu söylenebilir: Nankör, değişken, içten pazarlıklı, korkak ve çıkarcıdırlar; onlara iyilik ettiğin sürece hepsi seninledir; yukarıda da dediğim […]
Hukuk
Eslâfın tarihi baştan başa mütâlaa olunsun. Umumen muâsırların haline bakılsın. Her zamanda her mekânda göreceğimiz şudur ki insan denilen muamma-yı ebedîyyü’l-işkâl şu kıta-ı hâkin her tarafına yayılmış. Bir köşesinde bir fert bin âdem öldürse muaf veya me’cûr tutulur. Bir diğer köşesinde bin âdem bir ineğin hayatına kast etse cümlesi birden mazhar-ı lânet oluyoruz. Yüz arşın […]