Ahlâkı Anlamanın Önündeki Bazı Engeller
Ahlâk, insanla birlikte tezahür eden; insanoğlunun bir yandan aşina olduğu diğer yandan da onu tanımlamasının çoğunlukla zor olduğu bir hadiseyi seslendirir. Bu hadisenin varlığı, ya iyi ve kötüye dâir kaygılarımızda ya da soruşturması yapılan her şey gibi “ahlâk felsefesi”nin mevcudiyetinde kendisini ifşa eder. Bu ifşaya rağmen bir toplumda hâlihazırda devam eden şeyin ahlâk mı olduğu […]
Ahlâkî Tefekkürün Krizi: Bir Ahlâk Teorisi Neyi Başarmalıdır?
Ahlâk alanında çalışma yapan herkes, özellikle son iki yüzyılda ahlâk alanında bir kriz olduğunu fark eder: Felsefenin diğer alanlarında olduğu gibi ahlâk da klasik dünyadaki zeminini kaybetmiştir. Bilindiği üzere ahlâk, klasik dönemde asıl itibarıyla metafizik üzerine kurulur. Ahlâkın metafizik üzerine kurulması, felsefenin kendi düzeni bakımından anlaşılabilir olsa da bu cümlenin anlam kazandığı geniş bağlam kolayca […]
Ahlâk Sorunu
Ahlâk sorunu nedir? Ne zaman bir ahlâk sorunundan bahsedebiliriz? Türkiye ve İslam dünyasında bir ahlâk sorunu mevcut mu? Batı dünyasında yaşayan insanlar, Müslümanlardan daha mı ahlâklı? Trafik kurallarına uymak ile ahlâk arasında bir ilişki var mı? Bu ve benzeri sorular, uzun zamandır zihinleri meşgul etmektedir. Bu ve benzeri soruları gereği gibi müzâkere etmek için bazı […]
Kend’öz’ün Bir İfadesi Olarak Ahlâkî Eylem
Müdrik bir varlık olarak insan, var–olanlar sahnesinden çekilip alınsaydı ortaya nasıl bir manzara çıkardı? Hiç şüphesiz böyle bir sahnede, algılayan, işaret eden, konuşan, bilen, düşünen müdrik varlık bulunmadığından algılanan, işaret edilen, konuşulan, bilinen ve düşünülen bir manzara da var–olmayacaktı. Elbette sahnede bir–şey var olmaya devam edecek; ancak o şeye, bir–şey bile —belki— denmeyecekti. Bir mekân–zaman […]
Geleceğin Ahlâkını Kurmak İçin Mütefekkirler Neleri Başarmalı?
1. İnsan, arzu duyan ve irade eden bir varlık. Hal böyle olunca neye sahip olmayı arzuladığı ve neyi bilfiil kılmaya yöneldiği, varoluşsal bakımdan büyük önem arz ediyor. İnsan, hemen her zaman seçimlerle karşı karşıya kalıyor. Seçim söz konusu olduğu sürece de ahlâk tecrübesi kaçınılmaz hale geliyor. Ancak ahlâk teması, alelade seçimlerde değil bilhassa ucu değerli […]
Anlık Yaşantılar mı Hikâye mi? Ahlâkî Hayatta Bütünlük ve Dönüşüm Sorunu
İnsan, öz–bilinç sahibi bir varlıktır. Yapıp ettikleri üzerine düşünür ve onları niçin başka türlü değil de böyle yaptığıyla ilgili değerlendirmeler yapar. Kuşkusuz böyle değerlendirmeleri ihmal ettiği zamanlar da olur fakat böylesi bir ihmal de bir tercihtir; yaptıkları üzerine arada sırada şöyle bir düşünür, sonra çok da düşünmemek gerektiğini kendisine telkin ederek herhangi bir değerlendirme yapmayı […]