Süreç ve Gerçeklik
Süreç ve Gerçeklik (Process and Reality), deneyimin klasik yorumunu Platon ve Aristoteles köklerinden hareketle modern felsefenin Descartes–Kant çizgisine kadar ne gerçekçilikten ne de idealizmden vazgeçerek bilfiil varlıkları anlamanın, kavramanın imkânını genişleten yeni bir metafizik ve ontoloji teklifidir. Aynı zamanda Antik Yunan’dan itibaren farklı bağlamlarda ele alınan organizma felsefesini önceler ki, bunu, cansızı da oluşla ve […]
Hans–Georg Gadamer, Hakikat ve Yöntem
Gadamer’in 1960’da yayınlanan başyapıtı Hakikat ve Yöntem’in (Wahrheit und Methode) temel gayesi, başlığın da ifade ettiği gibi, sosyal bilimlerin yöntemlerinde hakikat fikrine yeniden yer verebilmektir. Kesinlik arayışından dolayı, özellikle modern dönemde yöntemsel yaklaşımlar nesneyi öznenin tahakkümüne indirgemiştir. Gadamer’in burada amacı, Heidegger’in gölgesinde kalan bazı okumaların îma ettiği gibi, doğrudan her tür yönteme karşı çıkmak yerine, […]
Hakîkî ve Asîl Olana Yani Varlık’a Dönmek..!
Bir söylemin diyagramatik varlık şeması en temelde üç imkânı verir: Birincisi, idrâk için ontolojik bir tabakalaşma ve hiyerarşi duyarlılığı; ikincisi, üzerine konuşulan nesnenin alacağı yüklemleri belirlemesi; üçüncüsü ise bilginin meşruiyeti ve ilzâm ediciliğinin kaynağı olması. O kadar ki, herhangi bir nesnenin hakkında konuşmanın, ona yükleme yapmanın meşruiyetini o nesnenin diyagramatik varlık şemasındaki yeri belirler. Başka […]
Metafizik Tarihinde Bir Dönüm Noktası: el–İşârât
İbn Sînâ’nın (ö. 429/1037) hayatının sonlarına doğru, giderek Aristotelesçilikten uzaklaşan kendine özgü felsefî tutumunu yansıtmak üzere özlü bir şekilde telif ettiği ve sonraki dönemler boyunca İbn Sînâ felsefesinin nihaî yorumunda temel merci kabul edilen el-İşârât mantık, fizik, metafizik ve metafiziğe mülhak bölümlerden oluşur. Eser İbn Sînâ’nın Kâkûyî emiri Alâuddevle’nin himayesinde Isfahan’da bulunduğu esnada, 421-25/1030-34 yılları […]
Kritik der reinen Vernunft
Alman felsefeci Immanuel Kant’ın 1781 yılında yayımladığı ve 1787 yılında bazı değişikliklerle ikinci basımı yapılan başyapıtı Kritik der reinen Vernunft (Birinci Kritik) kritik projesi kapsamında yazdığı üç temel eserden ilkidir. Bu proje kapsamında Kant, Kritik der Praktischen Vernunft (İkinci Kritik) adlı eserini 1788 yılında ve Üçüncü Kritik olarak da anılan Kritik der Urteilskraft adlı eserini […]