Beyan ve Temeddün Beyan Cihetinden Temeddünün Temellendirilmesi en–Nef’u’l–Mu’avvel’den

قَالَ‭ ‬رَحِمَهُ‭ ‬اللَّهُ عَلَى‭ ‬مَا‭ ‬أَنْعَم1 (عَلَى) kelimesi bi’tibâri’l–isbât (اَلْحَمْدُ‭ ‬لِلَّهِ) kavline müte’allık olup 2(أُثْبِتَ‭ ‬هَذَا‭ ‬الْحَمْدُ‭ ‬عَلَى‭ ‬إِنْعَامِهِ) mefhûmunda olur.3 (مَا) masdariyye olup mevsûle olmadığına delîl–i lafzî; mevsûlün âide ihtiyâcı hasebiyle (أَنْعَمَ‭ ‬بِهِ) takdîrinde olmak lâzım gelip halbuki (عَلَى‭ ‬مَا‭ ‬أَنْعَمَ) üzerine atfolunan (عَلَّم) kavlinde (مَا‭ ‬لَمْ‭ ‬نَعْلَمْ) mef’ûl olmak takrîbiyle bu takdîrin taazzür–i i’tibârıdır. Ve […]

Temeddün Ahlâk–ı Alâ’î’den

Maksûd bu tafsîlden oldur ki insân bekā–yı nev’ ve bekā–yı şahsında birbirinin hidmet ü mu’âvenetine sâyir hayvânâttan artık muhtâcdır. Hikmeti oldur ki insân akl u temyîz ile mevsûf u mümtâzdır. Pes Hakk –celle ve alâ– cemî’–i mesâlihini eğer gıdâ eğer libâs eğer silâh eğer mesken kendinin tahsîline ve reviyyetine tefvîz etmiştir, zîrâ fikr ü akl […]

Kültürden Medeniyete

1 Medeniyet seviyesine erişebilmiş kültürlerde gelenekleşmiş örfler, ödev–hak dengesi gözetilerek sıkıca belirlenmiş düzenlere dönüştürülmüş, buradan da hukuk, dolayısıyla da kanunlar oluşturulmuştur. Hukukun ise, aslı esası ahlâktır: Geleneklere geçmiş göreneklerdeki ahlâk, yaptırım gücü bulunmayan yaşama tarzıdır. Bu hâliyle ahlâk devingen ve akışkandır. Hâlbuki özellikle yazıyla tesbitinden itibaren hukuk, sâbitleştirilmiş bir düzendir. Hukuköncesi dönemlerde kişiler, geleneklerle aktarılagelinmiş […]